Камбрийн чулууны чухал байрлалууд нь бидний дэлхийн талаарх хэлэгдээгүй түүхүүдтэй, мөн бүхэл Камбрийн Дэлбэрэлтийн үеэрх амьдралын эртний хувьсалтай холбоотой.

Уур амьсгалын өөрчлөлтөөс болоод энэхүү уулын цасан оройд үнэндээ маш бага устай болсон. Температур дулаан байх тусам хавар нь наанадаж хоёр долоо хоногийн өмнө хайлж эхэлж байна.

Мөсөн голууд нь энэхүү зэрлэг дурсгалт хөшөөнд дур булаам зураглал үүсгэх Ю хэлбэрт хөндий, аварга том боржин чулуун цасанд дарагдсан оройг бий болгожээ.

Зулфикар илдээ ашиглан Хазрат Али хүчит Балх Мөрөний урсгалыг таслан гайхамшигт далангийн гинжний хэлбэрийг бий болгожээ.

“Би хөнгөхөн гишгэж, эелдгээр үйлдэж, санамжтайгаар аялахаа амлаж байна... Миний үлдээх ганц мөр нь хүмүүсийг угаан цэвэрлэх мөр байг.”

Европчуудын ирэлтээс урт хугацааны өмнө, Викториа Хүрхрээ нь Тока Лэяагийн Анхны Улсын хүмүүсийн оюун санааны төв хэсэг нь байсан.

“Австралийн Галапагос” гэж нэршсэн уг арлын экосистем нь алслагдмалд хүний амьдралгүйгээр 18-р зуун хүртэл хөгжсөн байдаг.

Хэрэв бид энэхүү 1906 оны аяллын мөрийг дагаж, Виторио Селлагийн мөсөн голын зургуудыг ахин буулгаж авбал бид хүмүүст энэ газрыг хэрхэн өөрчлөгдсөнийг харуулж болох юм.

Рүэнзори Уулсыг бий болгосон экваторын мөсөн суурь чулууны өсөлт нь бүхэл бүтэн Африк тив дээрх ийм төрлийн үйл явдлын цор ганц газар зүйн явдал юм.

1953 оны 5 сарын 29-нд Ноён Эдмунд Хиллари болон Тензинг Норгэй нар нь Эверест Уулын оройд амжилттайгаар хүрсэн анхны ууланд авирагчид болсон билээ.

Хэдий энэхүү дарь эх нь өөр өөр хэлэнд олон янз байдлаар нэрлэгддэг ч ганц л нийтлэг уялдаа байдаг ба тэрээр төлөв даруу байдал хийгээд ариун дотоод хүчтэй бүхий л уулсын ээж хэмээн танигдсан байдаг.

Чирибикэт соёлд, цоохор ирвэс доод ертөнцрүү тусах Диваажингийн гэрэлтэх хүч хэмээн сүнслэгээр бэлгэшээгддэг байна.

Энэхүү сүрлэг газарзүйн үзэмж нь 1.84 орчим тэрбум жилийн өмнө бий болж эхэлсэн гэж тооцоолсон байдаг.

Гүнүнг Лэүсэр Үндэсний Цэцэрлэгт Хүрээлэн нь ноцтой ховордсон Суматран орангутангуудын хамгийн том амьтны асрах газар Букит Лаванг байрладаг.

Гулун Мулу Үндэсний цэцэрлэгт хүрээлэн бол геологийн өндөр ач холбогдолтой газар бөгөөд дэлхий дээрх халуун орны чулуурхаг тогтцын хамгийн их судлагдсан газар юм.

Юнфрау Алеч байгалийн үзэсгэлэнт газрын 80 хувийг цас, мөс, барзгар боржин чулуугаар бүрхсэн байдаг хэдий ч энд 529 зүйлийн тэсвэртэй судаслаг ургамал, хөвд байдаг.

Амазоны ойгүйдлийн 70% орчим нь мал аж ахуйгаас үүдэлтэй юм. Эрдэмтэд хэрэв ойн мөхөл хил хязгаараа давбал Амазон, “дэлхийн уушги” хэзээ ч нөхөн сэргэхгүй байж болзошгүй хэмээн сануулсан.

Та бүхэн Амазоны ширэнгэн ойг “Дэлхийн уушиг” хэмээгддэгийг мэдэх үү? Үүнд 16,000 модны төрөл зүйл болон 390 тэрбум ангид моднууд болон 40,000 ургамлын төрөл зүйл энэхүү гайхалтай ширэнгэн ойд байдаг хэмээн тооцоологдсон байдаг ба дэлхийн уур амьсгалд гол үүрэг гүйцэтгэдгээрээ алдартай билээ.

Наад зах нь 1000 жилийн турш Гуарани хүмүүс Игуазу Хүрхрээг хүрээлэх гарыг “нүгэлгүй орон” гэдгээр нь мэддэг байсан. Бурхан, эсвэл Тюпа, тэр газарт, ойд, бүхий л ургамал, амьтадтай тэд хамт байсан гэлцдэг.

Их Хөх Уулсын Бүс нь дэлхийн ач холбогдолтой асар их төрөл зүйлийн эх нутаг ба үүнд нэн ховордсон Воллеми нарс мод буюу дэлхийн хамгийн настай хамгийн ховор шилмүүст мод “амьд чулуу” гэгддэг мод хүртэл бий.