Тэндэх мянга орчим га газар мал тэжээхийн тулд даршлах гэж ургуулаад хадаж авдаг. Тэгээд бид зүлэгт талбайгаас дарш бэлтгэхээр хадлан авдаг аварга том хадууруудын бичлэгийг авсан бөгөөд тэр газрын уугуул шувуудыг яг үржлийнх нь үед үймүүлж байсан.

Та Пойнт Рэйс рүү очоод газар нутаг нь бүхэлдээ сүйтсэн байгааг харахын тулд мэргэжилтэн байх шаардлагагүй, тэнд үхэр бэлчээрийн үйл ажиллагаа байдаг. Газар нь бүхэлдээ халцарсан. Хөрс нь маш их нягташсан учир энэ нь элэгдлийг нэмэгдүүлдэг.

Та бүхэн моддыг нууц газар доорх сүлжээгээр холбогддог гэдгийг мэдэх үү? Модод хүмүүс бид нар интернэт ашиглан холбогддог шиг мөөгөн сүлжээгээрээ холбогдож мэдээлэл авдаг байна.

Цэцэрлэгт юм уу ойд алхаж явахад орчноосоо эерэг эрчим мэдэрдэг биз дээ? Хэрэв таатай нөлөөг нь мэдэрдэг бол ургамал модод танд “ид шидийн дохио”-гоо илгээж байж магадгүй! ШУ-ы судалгаагаар ургамал ба модод бидний мэддэгээс хамаагүй чадвартай бас ухаалаг гэдэг нь тогтоогдсон.

Хотын дулаарал тун ноцтой байгаа учраас би эдгээр материалуудыг ургамлуудыг ургуулахад услах шаардлагагүй төхөөрөмж хийхээр ашиглаж байна.

Би Дү Гүүд Хаусын барилгыг эхлүүлэхдээ маш их хэмжээний цахилгаан ашигладаг хотын хэв маягт найдахгүй хэмээх зорилгыг тавьсан юм.

Дэлхий даяар “Эх Дэлхийн Уушги” хэмээн танигдсан Амазоны Ширэнгэн Ой нь асуудалд ороод байна. Бразилын Үндэсний Сансар Судлалын Их Сургуулийн (INPE) 2010-2019 оны хооронд хийсэн есөн жилийн судалгаагаар Бразилын ширэнгэн ой нь агаар мандлаас шингээн авснаасаа ойролцоогоор 20%-аар илүү нүүрсхүчлийн хий ялгаруулсан болохыг харуулсан байна. Ширэнгэн ойн зарим бүсүүдээр нүүрсхүчлийн хийн эх үүсгэвэр нь 2010-аас 2018 оны хооронд тогтвортойгоор өссөн ажээ.

Бид хэдэн тэрбум хүмүүсийг өлсгөлөн, усны гачигдлаас болоод амьд үлдэж чадахгүй байгааг харж байна. Дэлхий дээрх хүн бүрийн хийж чадах хамгийн үр дүнтэй, үнэхээр үр нөлөөтэй, шууд нөлөөтэй, хийхэд бэлэн үйл хэрэг бол веган болох юм. Онолоороо, бид бүгд хийж чадна. Хэрэв тэгэх юм бол ялгарлууд нэн даруй бууна.

Уур амьсгалын өөрчлөлт нь... мөхөлт уур амьсгалын өөрчлөлт бол өнөөдөр. Агаар мандлын хүлэмжийн хийн төвлөрлүүд нь урьд өмнө хэзээ ч байгаагүйгээр нэмэгдэж байна. Хэдхэн долоо хоногийн өмнө гаргасан саяхны судалгаагаар одоогийн агаар мандал дахь нүүрсхүчлийн хий нь 23 сая жил дэх хамгийн өндөр нь буйг харуулжээ.

Бидний амьсгалдаг хүчилтөрөгч хаанаас ирдэг вэ? Олонх нь магадгүй моддоос ирдэг гэх байх, гэхдээ үнэндээ агаар мандлын хүчилтөрөгчийн ихэнх нь далайн ургамлуудаас гардаг. Далайн ургамлууд нь Дэлхий дээрх хүчилтөрөгчийн 70-аас 80 хувь ормыг хангадаг нь уур амьсгалыг номхруулахад нэн чухал байгаа юм.

Надад ярихыг хүссэн зүйл байна. Бидний байгальтай харьцах харилцаа эвдэрсэн. Гэхдээ харилцаа өөрчлөгддөг. Уур амьсгалын хямрал, экологийн хямрал, эрүүл мэндийн хямрал, энэ бүхэн холбоотой. Бид тэдний хоорондох холбоог харахаа байсан. Намайг Грета Танберг гэдэг, би цэгүүдийг холбохыг хүсэж байна.

НАСА болон Европын Сансрын Агентлаг ойн гал түймэр яг одоо хэрхэн ихээр тархсан буй сансрын зургуудыг гаргалаа. Галын бүсүүд улаанаар тодотгогдсон байна. Мөн Калифорнын галын рекордтой ойртон, энэ зураг нь Өмнөд Америк болон Африк дахь түймрийг харуулна. Энэ бол сансраас өгсөн дохио: дэлхий маань бидний анзаарснаас хурдацтай шатаж байна.

Аймшигт дулааны долгионууд, ойн түймэр нь АНУ-ын хотууд, Грек ба Сибирийн ой моддыг устгаж, Гринландын мөсөн давхаргууд хайлж, Германы мөхөлт үер гээд дэлхий зугтаж боломгүй дэлхийн дулааралтай аюултайгаар ойр байна. Энэ нь хүмүүсээс үүдсэн нь маргаангүй билээ. Хийн ялгарлууд нэн даруй шууд багасахгүй бол дундаж дэлхийн температур 1.5°C –ийн заагийг 20 жилийн дотор давах шинжтэй байна.

Ховор дэлхийн элементүүд (REE) нь 17 мөнгөлөг-цагаан зөөлөн хүнд металлууд ба ухаалаг утас, компьютер, мөн бусад олон цахилгаан төхөөрөмжүүдийн гол бүрэлдэхүүн хэсгүүдийг хийхэд гол үүрэг гүйцэтгэдэг. Гэсэн хэдий ч, REE-гийн олборлолт нь байгаль орчинд болон хүний эрүүл мэндэд асуудлууд үүсгэж болох ба эдгээр нь их хэмжээний хортой цацраг идэвхт бодисуудаас үүддэг ба тэдгээр нь тори болон уран цацраг идэвхт металлуудыг гарган авахаас бий болдог билээ.

Цаг уурын аюултай үзэгдлүүд урьд нь ховор буюу тохиолдож байгаагүйгээр улам их байнгын тохиолдож байна. Маш халуун агаарын урсгал зөвхөн 50 жил тутамд нэг удаа тохиолдож байсан бол одоо арван жил тутам тохиолдож байна. Халуун орны циклон улам хүчтэй болж байна. Эх газрын ихэнх хэсэгт жил бүр илүү их бороо цас орох боллоо. Аюултай ган 1.7 дахин буюу бараг тогтмол тохиож байна. Гал түймрийн үе улам урт болж, илүү их аюултай болжээ.

Та бүхэн алтны олборлолтыг дэлхийн хамгийн байгальд хөнөөлтэй салбаруудын нэг гэдгийг мэдэх үү? Алт олборлолт нь газар хөрсийг сүйтгэж, усны нөөцийг бохирдуулж, амин чухал экосистемийн хөнөөлд нөлөөлдөг юм.

Замбараагүй олборлолт нь хөрс, агаар, усанд хор хөнөөлтэй бодисуудыг ялгаруулах чадвартай юм. Олборлолтын явцад хэрэглэгдэх химийн бодисуудаас үүдэн хөрсний элэгдэл, бохирдол, биологийн төрөл зүйлийн алдагдал, усны гадар хэсгийн бохирдол зэрэг байгаль орчны асуудлууд гардаг.

Хэр бага зүйлтэй байна тэр чинээ жаргалтай байдаг. Илүү чөлөөтэй. Бага сэтгэлээр унаж, бага зовлон, санаа зовох бага зүйлтэй байдаг. Зөвхөн хэрэгтэй зүйлс, жаахан хэрэгцээ л байна. Тэгээд л би өөрийнхөө ертөнцөд удирдагч нь мэт байдаг.

Хэд хэдэн баримтат кинонууд үзсэний дараа бид хүүхдүүддээ ямар гээч дэлхийг үлдээж байгаадаа санаа зовж, илүү сайхан болгохыг хүссэн юм. Тиймээс бид Шинэ Жилийн шийдлийг хийсэн юм. Тэгж бид долоо хоног дахь тэр том хаягдал лаазыг энэ жижиг долоо хоногийн лааз болгож чадсан юм.

30 дахь өдөр – Бүх хогоо өмсөж байна Би өнгөрсөн сард Нью Йорк-д яг л энгийн дундаж Америк хүн шиг яг л бидний ихэнхийн амьдарч хэвшсэн шиг идэж, дэлгүүр хэсэж хэрэглэж амьдарсан. Нэг том онцгой зүйлээр би хаана ч явсан өөрийн бүтээсэн хог бүрээ өмсөж явсан.